Hắc kỳ tử và 8 đối tượng không nên dùng

Tổng quan

Hắc kỷ tử (kỷ tử đen) là một loại thảo dược quý hiếm, có nhiều công dụng cho sức khỏe và sắc đẹp. Được sử dụng từ lâu trong y học cổ truyền, hắc kỷ tử nổi bật với hàm lượng chất chống oxy hóa cao và nhiều dưỡng chất quan trọng.

Tuy nhiên, cần thận trọng khi sử dụng cho các đối tượng đặc biệt như phụ nữ mang thai, người mắc các bệnh về huyết áp, hoặc tiêu hóa yếu. Hãy cùng Tâm Việt Trà tìm hiểu chi tiết về những đối tượng nên thận trọng khi dùng hắc kỳ tử nhé.

Xem thêm: Hắc kỳ tử và 14 công dụng thần kỳ

Cách sử dụng và chế biến hắc kỳ tử

Hắc kỷ tử (kỷ tử đen) có thể được sử dụng và chế biến theo nhiều cách khác nhau để tối ưu hóa lợi ích sức khỏe của nó. Dưới đây là chi tiết về các phương pháp phổ biến trong cách sử dụng và chế biến hắc kỷ tử:

1. Sử dụng trong trà

Một trong những cách phổ biến nhất để sử dụng hắc kỷ tử là pha trà. Đây là cách đơn giản giúp giữ lại phần lớn dưỡng chất của hắc kỷ tử.

• Cách pha trà hắc kỷ tử:
• Lấy khoảng 5-8 gram (khoảng 20-30 quả) hắc kỷ tử khô.
• Rửa sạch nhẹ nhàng và cho vào tách hoặc bình.
• Đổ nước nóng (70-80 độ C) vào và đợi khoảng 5-10 phút cho các chất dinh dưỡng trong quả hắc kỷ tử thấm ra nước. Nước sẽ chuyển sang màu tím hoặc tím đen tùy theo số lượng quả.
• Uống trực tiếp, có thể thêm mật ong hoặc đường phèn tùy khẩu vị.
• Lợi ích khi uống trà hắc kỷ tử:
• Tăng cường sức khỏe mắt, chống lão hóa.
• Cải thiện hệ miễn dịch và chức năng gan thận.

2. Ngâm rượu hắc kỷ tử

Ngâm rượu hắc kỷ tử là phương pháp phổ biến trong y học cổ truyền, giúp chiết xuất các hoạt chất trong kỷ tử, đặc biệt là anthocyanin và các dưỡng chất khác.

• Cách ngâm rượu:
• Chuẩn bị khoảng 100 gram hắc kỷ tử khô, rửa sạch.
• Đặt hắc kỷ tử vào bình thủy tinh sạch.
• Đổ 1 lít rượu trắng (rượu có nồng độ khoảng 40-45 độ) vào bình.
• Ngâm trong vòng 20-30 ngày ở nơi khô ráo, thoáng mát.
• Sau thời gian ngâm, có thể sử dụng mỗi ngày 1-2 ly nhỏ (khoảng 20-30ml).
• Lợi ích của rượu hắc kỷ tử:
• Bổ thận, tráng dương, tăng cường sinh lực, giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.
• Hỗ trợ tuần hoàn máu, giảm nguy cơ tim mạch.

3. Ngâm hắc kỷ tử với mật ong

Ngâm hắc kỷ tử với mật ong không chỉ giúp tăng cường vị ngọt tự nhiên mà còn kết hợp được lợi ích từ cả mật ong và hắc kỷ tử.

• Cách thực hiện:
• Lấy khoảng 100-150 gram hắc kỷ tử khô.
• Đổ mật ong nguyên chất vào lọ thủy tinh đến ngập hắc kỷ tử.
• Đậy kín và ngâm trong khoảng 7-10 ngày là có thể sử dụng.
• Mỗi ngày, dùng một thìa cà phê hỗn hợp này, có thể pha với nước ấm hoặc ăn trực tiếp.
• Lợi ích của hắc kỷ tử ngâm mật ong:
• Cải thiện hệ miễn dịch, tăng cường sức khỏe tim mạch.
• Giúp làm sáng da, giảm nếp nhăn, cung cấp độ ẩm cho da.

4. Sử dụng hắc kỷ tử trong các món ăn

Hắc kỷ tử có thể được sử dụng như một nguyên liệu trong nấu ăn để bổ sung dinh dưỡng vào các bữa ăn hàng ngày. Một số món ăn có thể kết hợp với hắc kỷ tử:

• Chè hắc kỷ tử:
• Có thể nấu cùng với các loại đậu, hạt sen, táo đỏ để tạo thành món chè bổ dưỡng.
• Hắc kỷ tử thêm vào chè giúp tăng vị ngọt tự nhiên và cung cấp các dưỡng chất như vitamin C và anthocyanin.
• Canh gà hầm hắc kỷ tử:
• Sử dụng khoảng 20-30 quả hắc kỷ tử, kết hợp với gà và các loại thảo dược khác như đẳng sâm, táo đỏ.
• Hầm gà và các nguyên liệu cho đến khi nhừ để tạo ra món canh dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe, đặc biệt là phụ nữ sau sinh hoặc người lớn tuổi.
• Hắc kỷ tử trong món súp:
• Thêm vào các loại súp như súp yến hoặc súp rau củ để tăng cường dinh dưỡng.

5. Sử dụng trực tiếp

• Hắc kỷ tử khô có thể ăn trực tiếp như một loại snack. Với vị ngọt nhẹ và giàu dưỡng chất, hắc kỷ tử là lựa chọn tuyệt vời để ăn như một món ăn nhẹ lành mạnh giữa các bữa ăn.
• Bạn có thể sử dụng khoảng 10-20 gram (khoảng 30-50 quả) mỗi ngày như một phần của chế độ ăn uống bổ dưỡng.
• Lợi ích khi ăn trực tiếp:
• Bổ sung năng lượng, cải thiện sức khỏe tổng thể.
• Cung cấp dưỡng chất giúp tăng cường sức khỏe mắt, chống lão hóa và tăng cường hệ miễn dịch.

6. Sử dụng trong smoothie và nước ép

Hắc kỷ tử có thể được thêm vào các loại smoothie hoặc nước ép để tăng giá trị dinh dưỡng.

• Cách làm:
• Ngâm khoảng 10-15 quả hắc kỷ tử trong nước ấm trong 10-15 phút.
• Sau khi ngâm, thêm hắc kỷ tử vào các loại sinh tố hoặc nước ép trái cây.
• Kết hợp với các loại trái cây như cam, dứa, chuối hoặc táo để làm sinh tố giàu vitamin và khoáng chất.
• Lợi ích của smoothie hắc kỷ tử:
• Cung cấp năng lượng, giúp cải thiện tiêu hóa và hỗ trợ giảm cân.
• Làm đẹp da, chống lão hóa và tăng cường sức khỏe tổng thể.

7. Hắc kỷ tử trong bột ngũ cốc hoặc thực phẩm chức năng

Hắc kỷ tử thường được nghiền thành bột để kết hợp với các loại ngũ cốc, bột dinh dưỡng hoặc thực phẩm chức năng.

• Cách sử dụng bột hắc kỷ tử:
• Dùng bột hắc kỷ tử hòa với nước ấm uống hàng ngày.
• Trộn bột hắc kỷ tử vào ngũ cốc buổi sáng hoặc các loại sữa hạt để tăng cường dinh dưỡng.
• Lợi ích của bột hắc kỷ tử:
• Giúp bổ sung dinh dưỡng cho những người có nhu cầu cao về sức khỏe, như người lớn tuổi, phụ nữ mang thai hoặc sau sinh.

8. Dùng trong làm đẹp và chăm sóc da

Hắc kỷ tử cũng được sử dụng trong các sản phẩm mặt nạ tự nhiên hoặc tinh dầu để chăm sóc da.

• Cách làm mặt nạ hắc kỷ tử:
• Nghiền khoảng 10-15 quả hắc kỷ tử thành bột mịn, trộn cùng mật ong và một ít sữa chua.
• Đắp lên mặt trong khoảng 15-20 phút và rửa lại với nước ấm.
• Mặt nạ này giúp làm sáng da, cung cấp độ ẩm và chống lão hóa.

Lưu ý khi sử dụng:

• Liều lượng: Mỗi ngày chỉ nên dùng từ 10-20 gram hắc kỷ tử khô, không nên lạm dụng.
• Người không nên sử dụng: Phụ nữ mang thai, người đang dùng thuốc điều trị bệnh mãn tính hoặc có vấn đề về tiêu hóa nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Hắc kỷ tử có thể được chế biến theo nhiều cách khác nhau, từ pha trà, ngâm rượu, nấu ăn, đến ăn trực tiếp hoặc sử dụng trong các công thức làm đẹp. Với hàm lượng dinh dưỡng cao, việc sử dụng hắc kỷ tử đều đặn và hợp lý sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và làm đẹp.

Các bài thuốc với hắc kỳ tử

Hắc kỷ tử (kỷ tử đen) không chỉ được sử dụng rộng rãi trong các món ăn hay đồ uống mà còn là một thành phần quan trọng trong các bài thuốc cổ truyền giúp điều trị nhiều loại bệnh và tăng cường sức khỏe. Dưới đây là một số bài thuốc kết hợp hắc kỷ tử:

1. Bài thuốc tăng cường thị lực và bảo vệ mắt

• Thành phần:
• Hắc kỷ tử: 10g
• Cúc hoa: 5g
• Táo đỏ: 3 quả
• Cách dùng:
• Rửa sạch hắc kỷ tử và các nguyên liệu khác.
• Đun sôi 500ml nước rồi cho các thành phần vào nấu trong 15-20 phút.
• Uống mỗi ngày một lần, đặc biệt tốt cho người làm việc nhiều với máy tính hoặc mắt hay bị mỏi.
• Công dụng:
• Giúp bảo vệ mắt, cải thiện thị lực, giảm mỏi mắt và ngăn ngừa các vấn đề về thị lực như thoái hóa điểm vàng và cận thị.

2. Bài thuốc bổ thận, tăng cường sinh lực

• Thành phần:
• Hắc kỷ tử: 10g
• Thục địa (củ sinh địa): 12g
• Hoài sơn: 10g
• Cẩu kỷ tử (kỷ tử đỏ): 8g
• Cách dùng:
• Tất cả các nguyên liệu rửa sạch, đun với 600ml nước trong 30 phút.
• Lọc nước uống trong ngày.
• Công dụng:
• Hỗ trợ bổ thận, cải thiện sinh lực cho nam giới và nữ giới, đặc biệt phù hợp cho những người bị yếu thận, mệt mỏi hoặc suy giảm sinh lý.

3. Bài thuốc điều trị huyết áp cao

• Thành phần:
• Hắc kỷ tử: 10g
• Đương quy: 10g
• Sinh địa: 10g
• Hà thủ ô: 10g
• Cách dùng:
• Đun các nguyên liệu với 500ml nước, sắc lấy 200ml nước cốt.
• Uống ngày 1 lần, liên tục trong 10-15 ngày.
• Công dụng:
• Giúp điều hòa huyết áp, cải thiện tuần hoàn máu, giảm cholesterol xấu và tăng cường sức khỏe tim mạch.

4. Bài thuốc làm đẹp da và chống lão hóa

• Thành phần:
• Hắc kỷ tử: 8g
• Cẩu kỷ tử (kỷ tử đỏ): 6g
• Nhân sâm: 5g
• Mật ong: 1 thìa cà phê
• Cách dùng:
• Đun tất cả nguyên liệu trừ mật ong với 500ml nước trong 15-20 phút.
• Sau khi nấu xong, chắt nước, để nguội rồi thêm mật ong.
• Uống mỗi ngày một lần để làm đẹp da, ngăn ngừa lão hóa.
• Công dụng:
• Bổ sung độ ẩm cho da, ngăn ngừa nếp nhăn và giúp da trở nên căng mịn, đồng thời hỗ trợ chống lão hóa.

5. Bài thuốc cải thiện giấc ngủ

• Thành phần:
• Hắc kỷ tử: 10g
• Long nhãn: 10g
• Táo đỏ: 3 quả
• Hoa nhài: 5g
• Cách dùng:
• Đun sôi nước rồi cho tất cả các thành phần vào nấu trong 15-20 phút.
• Uống trước khi đi ngủ khoảng 1 giờ.
• Công dụng:
• Giúp thư giãn hệ thần kinh, giảm căng thẳng, cải thiện giấc ngủ và giảm tình trạng mất ngủ, ngủ không sâu giấc.

6. Bài thuốc hỗ trợ điều trị tiểu đường

• Thành phần:
• Hắc kỷ tử: 8g
• Câu đằng: 10g
• Đan sâm: 10g
• Hạt sen: 5g
• Cách dùng:
• Sắc tất cả các thành phần với 600ml nước cho đến khi còn 300ml.
• Chia làm hai lần uống trong ngày, uống trước bữa ăn.
• Công dụng:
• Giúp điều hòa lượng đường trong máu, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường và kiểm soát lượng đường huyết hiệu quả.

7. Bài thuốc trị rụng tóc, bạc tóc sớm

• Thành phần:
• Hắc kỷ tử: 15g
• Hà thủ ô: 20g
• Cẩu kỷ tử: 10g
• Gừng tươi: 2 lát
• Cách dùng:
• Đun tất cả các thành phần với 500ml nước trong 30 phút.
• Lọc nước và uống hàng ngày.
• Công dụng:
• Giúp ngăn ngừa rụng tóc, kích thích mọc tóc mới và ngăn chặn tình trạng tóc bạc sớm. Đồng thời, hỗ trợ tuần hoàn máu ở da đầu.

8. Bài thuốc tăng cường sức khỏe xương khớp

• Thành phần:
• Hắc kỷ tử: 10g
• Ngưu tất: 10g
• Đỗ trọng: 12g
• Xuyên khung: 10g
• Cách dùng:
• Đun các nguyên liệu với 500ml nước trong 20-30 phút.
• Uống 1 lần mỗi ngày.
• Công dụng:
• Giúp giảm đau nhức xương khớp, tăng cường sức khỏe của hệ cơ xương, phù hợp với người già và những người có vấn đề về khớp.

9. Bài thuốc hỗ trợ giảm cân

• Thành phần:
• Hắc kỷ tử: 10g
• Trần bì: 6g
• Lá sen: 10g
• Cam thảo: 5g
• Cách dùng:
• Đun sôi nước rồi cho tất cả nguyên liệu vào nấu trong 15-20 phút.
• Uống mỗi ngày một lần trước bữa ăn sáng.
• Công dụng:
• Hỗ trợ quá trình giảm cân bằng cách đốt cháy mỡ thừa, điều chỉnh hệ tiêu hóa và giảm cảm giác thèm ăn.

10. Bài thuốc hỗ trợ điều trị rối loạn kinh nguyệt

• Thành phần:
• Hắc kỷ tử: 10g
• Ích mẫu: 10g
• Đương quy: 10g
• Nghệ vàng: 5g
• Cách dùng:
• Đun tất cả các nguyên liệu với 500ml nước cho đến khi còn lại 200ml.
• Uống mỗi ngày một lần trong vòng 1 tuần trước kỳ kinh nguyệt.
• Công dụng:
• Hỗ trợ điều hòa kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh và cân bằng nội tiết tố nữ.

Hắc kỷ tử là một loại thảo dược quý, có nhiều công dụng trong việc điều trị các vấn đề sức khỏe khác nhau, từ thị lực, giấc ngủ, đến bệnh lý về thận, tim mạch và tiêu hóa. Những bài thuốc trên là những công thức hữu ích để tận dụng tối đa lợi ích của hắc kỷ tử trong việc cải thiện sức khỏe tổng thể.

Những ai không nên dùng hắc kỳ tử

Mặc dù hắc kỷ tử (kỷ tử đen) có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, nhưng không phải ai cũng phù hợp sử dụng loại thảo dược này. Dưới đây là những nhóm người không nên hoặc cần thận trọng khi sử dụng hắc kỷ tử:

1. Người bị cảm lạnh, sốt, viêm nhiễm cấp tính

• Hắc kỷ tử có tính hàn nhẹ và có thể khiến tình trạng cảm lạnh, sốt hoặc các viêm nhiễm cấp tính trở nên tồi tệ hơn. Những người đang mắc các bệnh liên quan đến cảm lạnh, sốt, hoặc các tình trạng nhiễm trùng cần hạn chế dùng hắc kỷ tử cho đến khi khỏi bệnh.

2. Người bị huyết áp thấp

• Hắc kỷ tử có khả năng giúp giảm huyết áp, điều này có lợi cho những người bị huyết áp cao. Tuy nhiên, với người có tiền sử huyết áp thấp, việc sử dụng hắc kỷ tử có thể làm giảm huyết áp hơn nữa, dẫn đến các triệu chứng như chóng mặt, choáng váng, và mệt mỏi.

3. Người bị tiêu chảy hoặc hệ tiêu hóa yếu

• Do tính chất hàn của hắc kỷ tử, nó có thể gây ra tình trạng tiêu chảy hoặc làm trầm trọng hơn các vấn đề tiêu hóa nếu dùng quá nhiều, đặc biệt là ở những người có hệ tiêu hóa yếu hoặc đang gặp phải các vấn đề về tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy, hoặc đầy hơi.

4. Phụ nữ mang thai và cho con bú

• Hiện nay, chưa có nhiều nghiên cứu chuyên sâu về tác động của hắc kỷ tử đối với phụ nữ mang thai và cho con bú. Mặc dù hắc kỷ tử chứa nhiều dưỡng chất tốt, nhưng phụ nữ trong giai đoạn này nên thận trọng khi sử dụng và nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng để tránh những tác dụng phụ không mong muốn.

5. Trẻ nhỏ dưới 3 tuổi

• Trẻ nhỏ dưới 3 tuổi có hệ tiêu hóa và miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, do đó việc sử dụng các thảo dược như hắc kỷ tử có thể không phù hợp. Nếu muốn bổ sung dinh dưỡng cho trẻ, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

6. Người bị dị ứng với các thành phần của hắc kỷ tử

• Một số người có thể có cơ địa dị ứng với thành phần của hắc kỷ tử. Nếu sau khi sử dụng có dấu hiệu dị ứng như ngứa, phát ban, sưng môi, mặt, hoặc khó thở, cần ngừng sử dụng ngay và tìm kiếm sự tư vấn y tế.

7. Người đang dùng thuốc điều trị đặc biệt

• Nếu bạn đang dùng thuốc điều trị bệnh, đặc biệt là các thuốc liên quan đến huyết áp, đông máu, hoặc đường huyết, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng hắc kỷ tử. Loại thảo dược này có thể tương tác với một số loại thuốc, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.

8. Người có thể trạng âm hư hỏa vượng (nóng trong người)

• Theo quan niệm Đông y, những người có thể trạng âm hư hỏa vượng, thường có các triệu chứng như nóng trong người, bốc hỏa, thường xuyên khô miệng, mất ngủ, nổi mụn, hoặc hay bị táo bón, cần hạn chế dùng hắc kỷ tử vì có thể làm tăng tình trạng này.

Kết luận:

Hắc kỷ tử là một loại thảo dược quý, nhưng không phải ai cũng phù hợp sử dụng. Những nhóm người nêu trên cần thận trọng hoặc tránh sử dụng để đảm bảo an toàn và tránh những tác dụng phụ không mong muốn. Luôn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y học cổ truyền trước khi bổ sung hắc kỷ tử vào chế độ dinh dưỡng hay điều trị bệnh.