Cỏ ngọt và 9 lí do nên dùng

Tổng quan

Cỏ ngọt (tên khoa học: Stevia rebaudiana) là một loài thực vật thuộc họ Cúc, có nguồn gốc từ Nam Mỹ, đặc biệt là Paraguay và Brazil. Cỏ ngọt được biết đến với lá có vị ngọt tự nhiên, có thể được sử dụng thay thế cho đường. Thành phần chính tạo nên độ ngọt của cỏ ngọt là các glycoside steviol, đặc biệt là stevioside và rebaudioside. Độ ngọt của cỏ ngọt có thể mạnh hơn đường mía từ 200 đến 300 lần, nhưng không chứa calo.

Cỏ ngọt thường được sử dụng trong các loại thực phẩm, đồ uống dành cho người ăn kiêng, tiểu đường, hoặc những ai muốn giảm lượng đường tiêu thụ nhưng vẫn muốn có vị ngọt tự nhiên. Ngoài ra, cỏ ngọt cũng có một số lợi ích sức khỏe như hỗ trợ kiểm soát đường huyết, hạ huyết áp, và tốt cho răng miệng vì không gây sâu răng.

Hãy cùng Tâm Việt Trà tìm hiểu về những lợi ích mà cỏ ngọt mang lại nhé

Xem thêm: Sung mỹ và 9 ứng dụng trong đông y

Thành phần trong cỏ ngọt

Cỏ ngọt (Stevia rebaudiana) chứa một số thành phần tự nhiên, trong đó đáng chú ý nhất là các hợp chất có vị ngọt nhưng không gây calo. Các thành phần chính trong cỏ ngọt bao gồm:

1. Glycoside steviol: Đây là nhóm hợp chất chính tạo nên độ ngọt tự nhiên cho cỏ ngọt, bao gồm:
   • Stevioside: Chiếm phần lớn trong lá cỏ ngọt, có độ ngọt cao gấp khoảng 200-300 lần so với đường mía.
   • Rebaudioside A, B, C, D, E: Đặc biệt là Rebaudioside A, có độ ngọt cao và ít đắng hơn stevioside, thường được sử dụng nhiều trong chế phẩm thực phẩm và đồ uống.
   • Dulcoside A: Cũng là một glycoside steviol, nhưng ít phổ biến hơn so với stevioside và rebaudioside.
2. Chất chống oxy hóa: Cỏ ngọt chứa các chất chống oxy hóa như flavonoid và phenolic compounds, có khả năng bảo vệ tế bào khỏi sự tổn thương do gốc tự do, giúp ngăn ngừa một số bệnh lý mãn tính.
3. Khoáng chất và vitamin: Lá cỏ ngọt chứa một lượng nhỏ các khoáng chất như sắt, kẽm, magie, và các vitamin như vitamin C và vitamin B, tuy không nhiều nhưng vẫn mang lại lợi ích sức khỏe khi dùng thường xuyên.
4. Chất xơ: Dù không phải là thành phần nổi bật, cỏ ngọt cũng chứa một ít chất xơ hỗ trợ tiêu hóa và giúp kiểm soát cân nặng.

Nhờ các glycoside steviol không gây calo và không ảnh hưởng đến lượng đường trong máu, cỏ ngọt được coi là một lựa chọn an toàn và lành mạnh cho nhiều đối tượng, đặc biệt trong các chế độ ăn kiêng hoặc kiểm soát đường huyết.

Các đối tượng nên dùng cỏ ngọt

Cỏ ngọt (Stevia) là một chất làm ngọt tự nhiên an toàn và phù hợp với nhiều đối tượng khác nhau, đặc biệt là những người có nhu cầu kiểm soát lượng đường và calo trong chế độ ăn uống. Các đối tượng nên dùng cỏ ngọt bao gồm:

1. Người bị tiểu đường: Cỏ ngọt không ảnh hưởng đến mức đường huyết, vì vậy nó là lựa chọn an toàn cho người mắc bệnh tiểu đường. Các glycoside steviol trong cỏ ngọt không làm tăng đường huyết sau khi tiêu thụ.
2. Người ăn kiêng hoặc giảm cân: Cỏ ngọt không chứa calo, do đó, nó là một giải pháp thay thế lý tưởng cho đường trong việc giảm calo và kiểm soát cân nặng.
3. Người bị cao huyết áp: Một số nghiên cứu cho thấy cỏ ngọt có thể giúp hạ huyết áp, đặc biệt với những người có vấn đề về huyết áp cao.
4. Người bị sâu răng hoặc quan tâm đến sức khỏe răng miệng: Cỏ ngọt không gây sâu răng và có thể ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn có hại trong khoang miệng.
5. Người có nhu cầu giảm tiêu thụ đường: Những người muốn giảm lượng đường tinh luyện trong chế độ ăn của mình, bao gồm trẻ em và người lớn, có thể sử dụng cỏ ngọt thay thế để hạn chế nguy cơ béo phì, tiểu đường, và các bệnh liên quan đến đường huyết.
6. Người bị hội chứng chuyển hóa (Metabolic Syndrome): Đây là một nhóm các tình trạng, bao gồm béo phì, kháng insulin, và rối loạn lipid máu, cỏ ngọt có thể giúp kiểm soát một số triệu chứng này nhờ khả năng kiểm soát đường và calo.

Cỏ ngọt là một lựa chọn tốt cho những ai muốn có vị ngọt tự nhiên nhưng vẫn bảo vệ sức khỏe và duy trì cân nặng lý tưởng.

Vì sao phụ nữ mang thai và trẻ em nên dùng cỏ ngọt

Phụ nữ mang thai và trẻ em nên dùng cỏ ngọt vì các lợi ích sau:

1. Giảm nguy cơ tiêu thụ đường và calo quá mức

• Phụ nữ mang thai cần kiểm soát lượng đường để tránh nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ và các biến chứng liên quan đến cân nặng của thai nhi. Cỏ ngọt không làm tăng lượng đường trong máu, giúp duy trì mức đường huyết ổn định mà vẫn đáp ứng nhu cầu vị ngọt.
• Trẻ em dễ tiêu thụ quá nhiều đường, dẫn đến tăng nguy cơ béo phì, sâu răng và các bệnh liên quan đến đường huyết. Cỏ ngọt là một lựa chọn thay thế an toàn, giúp hạn chế đường và calo trong khẩu phần ăn mà không gây hại cho sức khỏe.

2. Không gây sâu răng

• Cỏ ngọt không gây sâu răng vì các hợp chất glycoside steviol không tạo điều kiện cho vi khuẩn trong miệng phát triển như đường thông thường. Điều này đặc biệt có lợi cho trẻ em, những đối tượng dễ bị sâu răng do ăn uống các thực phẩm ngọt.

3. Hỗ trợ quản lý cân nặng

• Phụ nữ mang thai có thể dễ dàng tăng cân nhanh chóng nếu không kiểm soát tốt lượng calo. Cỏ ngọt không chứa calo, giúp họ duy trì chế độ ăn lành mạnh mà vẫn thỏa mãn vị ngọt, giảm nguy cơ tăng cân quá mức trong thai kỳ.
• Trẻ em cũng có thể tận hưởng các thực phẩm ngọt mà không lo về lượng calo dư thừa, giúp ngăn ngừa béo phì ở tuổi nhỏ.

4. Giảm nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ

• Tiểu đường thai kỳ là một vấn đề nghiêm trọng với phụ nữ mang thai. Cỏ ngọt không ảnh hưởng đến lượng đường huyết, giúp phụ nữ mang thai kiểm soát đường huyết tốt hơn và giảm nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ.

5. Lựa chọn an toàn đã được kiểm chứng

• Cỏ ngọt đã được công nhận là an toàn cho mọi đối tượng, bao gồm phụ nữ mang thai và trẻ em, bởi các cơ quan quản lý thực phẩm như Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

6. Giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính

• Trẻ em và phụ nữ mang thai nên tránh tiêu thụ nhiều đường, bởi đường có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe lâu dài như béo phì, tiểu đường, và bệnh tim mạch. Sử dụng cỏ ngọt là một cách thay thế lành mạnh, giúp giảm thiểu những rủi ro này.

7. Nguồn dinh dưỡng tự nhiên

• Ngoài việc ngọt tự nhiên, cỏ ngọt còn chứa một số khoáng chất và chất chống oxy hóa có lợi cho sức khỏe của cả phụ nữ mang thai và trẻ em, giúp bổ sung dinh dưỡng và bảo vệ cơ thể trước sự tấn công của các gốc tự do.

Tóm lại, phụ nữ mang thai và trẻ em nên dùng cỏ ngọt vì nó mang lại lợi ích sức khỏe to lớn, giúp hạn chế tiêu thụ đường, không gây sâu răng, hỗ trợ kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến đường huyết, mà vẫn đảm bảo đáp ứng nhu cầu về vị ngọt.

Công dụng của cỏ ngọt

Cỏ ngọt (Stevia rebaudiana) có nhiều công dụng sức khỏe nhờ vào đặc tính ngọt tự nhiên, không chứa calo và có tác dụng tích cực đối với nhiều vấn đề sức khỏe. Dưới đây là một số công dụng chính của cỏ ngọt:

1. Thay thế đường truyền thống

Công dụng nổi bật nhất của cỏ ngọt là thay thế đường mía hoặc các loại đường truyền thống trong thực phẩm và đồ uống. Vì cỏ ngọt có độ ngọt cao gấp 100-300 lần so với đường nhưng không chứa calo, nó giúp hạn chế lượng calo tiêu thụ mà vẫn mang lại vị ngọt.

2. Kiểm soát đường huyết

Cỏ ngọt không làm tăng đường huyết, vì các hợp chất glycoside steviol không bị chuyển hóa thành glucose trong cơ thể. Điều này rất có lợi cho người mắc bệnh tiểu đường hoặc có nguy cơ tiểu đường, giúp họ kiểm soát lượng đường trong máu mà không cần lo lắng về lượng đường hấp thụ.

3. Hỗ trợ giảm cân

Nhờ không chứa calo, cỏ ngọt giúp những người đang ăn kiêng hoặc muốn kiểm soát cân nặng giảm lượng calo tiêu thụ từ đường. Nó cũng có thể được sử dụng trong các sản phẩm dành cho người giảm cân như thực phẩm, đồ uống và bánh ngọt.

4. Tốt cho sức khỏe răng miệng

Cỏ ngọt không gây sâu răng, khác với các loại đường thông thường. Hơn nữa, một số nghiên cứu cho thấy cỏ ngọt có thể ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây sâu răng, giúp duy trì sức khỏe răng miệng tốt hơn.

5. Giảm huyết áp

Một số nghiên cứu cho thấy cỏ ngọt có tác dụng giảm huyết áp ở những người mắc bệnh cao huyết áp nhờ khả năng làm giãn mạch máu. Tuy nhiên, tác dụng này thường chỉ rõ rệt ở những người có huyết áp cao, không ảnh hưởng nhiều đến những người có huyết áp bình thường.

6. Chống oxy hóa

Cỏ ngọt chứa một số chất chống oxy hóa, như flavonoid và phenolic compounds, có khả năng bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do, giúp ngăn ngừa các bệnh mãn tính và làm chậm quá trình lão hóa.

7. Hỗ trợ tiêu hóa

Cỏ ngọt có thể giúp cải thiện sức khỏe tiêu hóa bằng cách tăng cường sản xuất enzyme tiêu hóa và có khả năng ngăn ngừa các triệu chứng khó chịu như ợ nóng hay đầy hơi.

8. Phù hợp cho chế độ ăn kiêng đặc biệt

Cỏ ngọt là lựa chọn tốt cho những người theo chế độ ăn kiêng ít carb, keto, hoặc paleo vì không làm tăng lượng carbohydrate trong chế độ ăn và không gây ảnh hưởng đến insulin.

9. Tác dụng kháng khuẩn và chống viêm

Ngoài ra, một số nghiên cứu cũng gợi ý rằng cỏ ngọt có thể có tác dụng kháng khuẩn và chống viêm, hỗ trợ hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng.

Cỏ ngọt là một lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn kiểm soát lượng đường, cải thiện sức khỏe mà vẫn duy trì vị ngọt trong các món ăn hàng ngày.

Tác dụng phụ của cỏ ngọt

Mặc dù cỏ ngọt (Stevia rebaudiana) được coi là an toàn cho nhiều đối tượng và có nhiều lợi ích sức khỏe, nhưng một số người có thể gặp phải một số tác dụng phụ khi sử dụng. Dưới đây là một số tác dụng phụ tiềm ẩn của cỏ ngọt:

1. Tác dụng tiêu hóa

• Đầy hơi và khó tiêu: Một số người có thể cảm thấy đầy hơi, khó tiêu hoặc chướng bụng khi tiêu thụ cỏ ngọt, đặc biệt nếu sử dụng một lượng lớn.
• Tiêu chảy: Trong một số trường hợp hiếm hoi, cỏ ngọt có thể gây tiêu chảy hoặc các vấn đề về tiêu hóa.

2. Vị đắng hoặc không dễ chịu

• Vị đắng: Một số người có thể nhận thấy rằng cỏ ngọt có vị đắng hoặc sau vị mà không thích, đặc biệt khi sử dụng các sản phẩm chứa stevioside với nồng độ cao.

3. Phản ứng dị ứng

• Dị ứng: Một số cá nhân có thể có phản ứng dị ứng với cỏ ngọt, đặc biệt nếu họ đã từng dị ứng với các loại thực vật khác trong họ Cúc (Asteraceae), như cúc, hoa hướng dương hoặc rau diếp.

4. Tác động đến huyết áp

• Hạ huyết áp: Mặc dù cỏ ngọt có thể giúp hạ huyết áp ở những người có huyết áp cao, nhưng đối với những người có huyết áp bình thường hoặc thấp, nó có thể dẫn đến huyết áp giảm quá mức.

5. Tương tác với một số loại thuốc

• Cỏ ngọt có thể tương tác với một số loại thuốc, đặc biệt là các thuốc hạ huyết áp hoặc thuốc điều trị tiểu đường. Nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng cỏ ngọt.

6. Ảnh hưởng đến hormone

• Có một số nghiên cứu gợi ý rằng cỏ ngọt có thể ảnh hưởng đến hormone sinh dục. Tuy nhiên, điều này vẫn cần được nghiên cứu thêm và chưa có kết luận rõ ràng.

Khi sử dụng cỏ ngọt, đặc biệt là trong liều lượng lớn, bạn nên chú ý đến cơ thể của mình và các phản ứng có thể xảy ra. Nếu bạn gặp phải các triệu chứng bất thường hoặc có thắc mắc về việc sử dụng cỏ ngọt, tốt nhất là nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn phù hợp.

Ứng dụng của cỏ ngọt trong đông y

Cỏ ngọt không chỉ được biết đến như một chất làm ngọt tự nhiên mà còn có nhiều ứng dụng trong Đông y, nhờ vào các đặc tính dược liệu của nó. Dưới đây là một số ứng dụng chính của cỏ ngọt trong Đông y:

1. Hỗ trợ điều trị tiểu đường

Cỏ ngọt được sử dụng trong Đông y để giúp điều chỉnh lượng đường trong máu, nhờ vào khả năng không làm tăng đường huyết. Nó có thể hỗ trợ điều trị cho những người mắc bệnh tiểu đường, giúp kiểm soát mức đường huyết hiệu quả hơn.

2. Giảm huyết áp

Cỏ ngọt được cho là có tác dụng hạ huyết áp, nhờ vào khả năng làm giãn mạch và giảm sức cản trong các mạch máu. Điều này có thể hữu ích cho những người mắc bệnh cao huyết áp.

3. Tăng cường sức khỏe tiêu hóa

Trong Đông y, cỏ ngọt được sử dụng để giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, giảm tình trạng khó tiêu và đầy hơi. Nó có thể giúp kích thích sản xuất enzyme tiêu hóa, hỗ trợ quá trình tiêu hóa.

4. Tác dụng kháng viêm và kháng khuẩn

Cỏ ngọt có khả năng kháng viêm và kháng khuẩn, giúp làm giảm tình trạng viêm nhiễm và hỗ trợ hệ miễn dịch. Nó có thể được sử dụng trong các bài thuốc điều trị các bệnh viêm nhiễm.

Ngoài ra, cỏ ngọt còn hứa các chất chống oxy hóa, có tác dụng bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do, cải thiện sức khỏe làn da, giúp duy trì vẻ đẹp tự nhiên và làm chậm quá trình lão hóa. Một số nghiên cứu cho thấy cỏ ngọt có thể giúp giảm cảm giác thèm ăn và hỗ trợ kiểm soát cân nặng. Điều này có thể hữu ích cho những ai đang trong quá trình ăn kiêng, giúp giảm căng thẳng và lo âu, từ đó thúc đẩy tinh thần lạc quan hơn.