5 nguyên nhân khiến cơ thể bạn bị béo phì

Béo phì là gì?

Béo phì là tình trạng tích tụ mỡ thừa trong cơ thể đến mức gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Béo phì thường được xác định bằng chỉ số khối cơ thể (BMI – Body Mass Index), là một công cụ đơn giản dùng để đánh giá mức độ gầy, thừa cân hay béo phì của một người.

• Người có BMI từ 25 đến 29.9 được xem là thừa cân.
• Người có BMI từ 30 trở lên được xem là béo phì.

Béo phì là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, có thể dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm như bệnh tim mạch, tiểu đường tuýp 2, cao huyết áp, một số loại ung thư và các bệnh lý liên quan đến khớp và xương.

Béo phì ảnh hưởng như thế nào đến cơ thể?

Béo phì ảnh hưởng đến cơ thể theo nhiều cách khác nhau, cả về mặt thể chất lẫn tinh thần. Dưới đây là một số tác động chính:

Hệ tim mạch

• Bệnh tim mạch: Béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, bao gồm bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
• Tăng huyết áp: Trọng lượng cơ thể dư thừa đòi hỏi tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu, dẫn đến tăng huyết áp.

Hệ tiêu hóa

• Bệnh tiểu đường tuýp 2: Béo phì là một yếu tố nguy cơ chính cho bệnh tiểu đường tuýp 2 do khả năng kháng insulin.
• Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu: Mỡ tích tụ trong gan có thể dẫn đến viêm gan, xơ gan và suy gan.

Hệ hô hấp

• Hội chứng ngưng thở khi ngủ: Béo phì có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm hội chứng ngưng thở khi ngủ, dẫn đến giấc ngủ không đủ và các vấn đề về sức khỏe liên quan đến giấc ngủ.

Hệ xương khớp

• Viêm khớp: Trọng lượng cơ thể tăng cao tạo áp lực lớn lên các khớp, đặc biệt là khớp gối, khớp háng và cột sống, dẫn đến viêm khớp và thoái hóa khớp.

Hệ nội tiết

• Rối loạn hormone: Béo phì có thể gây ra sự mất cân bằng hormone, ảnh hưởng đến chức năng sinh sản và các chức năng khác của cơ thể.

Hệ miễn dịch

• Giảm chức năng miễn dịch: Người béo phì thường có hệ miễn dịch yếu hơn, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng và bệnh mãn tính hơn.

Hệ thần kinh và tâm lý

• Rối loạn tâm lý: Béo phì có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo âu, và tự ti về hình ảnh cơ thể.
• Rối loạn ăn uống: Có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm các rối loạn ăn uống như ăn uống không kiểm soát.

Các vấn đề khác

• Các vấn đề về da: Béo phì có thể dẫn đến các vấn đề về da như viêm da, nhiễm trùng da và hăm tã.
• Vấn đề về tiêu hóa: Bao gồm trào ngược dạ dày-thực quản và sỏi mật.

Tóm lại, béo phì là một tình trạng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe toàn diện của một người. Việc duy trì cân nặng lành mạnh thông qua chế độ ăn uống hợp lý và hoạt động thể chất đều đặn là rất quan trọng để giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến béo phì.

Vì sao cần phải tìm hiểu rõ nguyên nhân béo phì?

Phát hiện nguyên nhân gốc rễ

• Phân biệt các yếu tố: Hiểu rõ nguyên nhân béo phì giúp xác định các yếu tố góp phần như di truyền, môi trường, hành vi, và tâm lý.
• Xác định các vấn đề sức khỏe liên quan: Béo phì có thể là triệu chứng của các bệnh lý tiềm ẩn như rối loạn nội tiết (ví dụ: hội chứng Cushing) hoặc các rối loạn chuyển hóa.

Cá nhân hóa phương pháp điều trị

• Phương pháp điều trị hiệu quả hơn: Biết rõ nguyên nhân giúp thiết kế các chương trình điều trị cá nhân hóa, từ chế độ ăn uống, tập luyện đến các can thiệp y tế.
• Giảm thiểu rủi ro và tác dụng phụ: Điều trị theo đúng nguyên nhân giúp giảm thiểu rủi ro và tác dụng phụ so với các phương pháp điều trị không căn cứ vào nguyên nhân cụ thể.

Phòng ngừa hiệu quả

• Chủ động phòng ngừa: Hiểu rõ nguyên nhân giúp triển khai các biện pháp phòng ngừa sớm và hiệu quả, ngăn ngừa sự phát triển của béo phì và các bệnh liên quan.
• Giáo dục cộng đồng: Tăng cường nhận thức và giáo dục cộng đồng về nguyên nhân và hậu quả của béo phì giúp mọi người chủ động hơn trong việc duy trì lối sống lành mạnh.

Quản lý các yếu tố nguy cơ

• Kiểm soát yếu tố nguy cơ: Nhận biết các yếu tố nguy cơ như thói quen ăn uống không lành mạnh, thiếu vận động, stress giúp quản lý và kiểm soát chúng tốt hơn.
• Cải thiện chất lượng cuộc sống: Giảm các yếu tố nguy cơ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm tình trạng mệt mỏi và tăng cường sức khỏe toàn diện.

Nghiên cứu và phát triển

• Nghiên cứu y học: Hiểu rõ nguyên nhân béo phì cung cấp cơ sở cho các nghiên cứu y học, phát triển các phương pháp điều trị và phòng ngừa mới.
• Chính sách y tế: Dữ liệu về nguyên nhân béo phì giúp xây dựng các chính sách y tế cộng đồng hiệu quả, nhằm giảm tỷ lệ béo phì trong xã hội.

Tầm quan trọng đối với sức khỏe tâm lý

• Giảm kỳ thị và tăng cường hỗ trợ tâm lý: Hiểu rõ nguyên nhân béo phì giúp giảm sự kỳ thị, tăng cường sự đồng cảm và hỗ trợ tâm lý cho những người mắc phải.
• Hỗ trợ tâm lý: Những người hiểu rõ nguyên nhân béo phì của mình thường có xu hướng tìm kiếm và tuân thủ các phương pháp điều trị tốt hơn, cải thiện sức khỏe tâm lý và thể chất.

Chi phí y tế và kinh tế

• Giảm chi phí y tế: Xác định và điều trị đúng nguyên nhân giúp giảm bớt các chi phí y tế liên quan đến các biến chứng của béo phì.
• Hiệu quả kinh tế: Phòng ngừa và điều trị hiệu quả béo phì giúp tăng năng suất lao động, giảm gánh nặng kinh tế do các bệnh liên quan đến béo phì.

Chế độ ăn uống không lành mạnh

Năng lượng dư thừa

• Calorie thừa: Khi lượng calorie nạp vào cơ thể vượt quá lượng calorie mà cơ thể tiêu thụ, năng lượng dư thừa sẽ được chuyển thành mỡ và tích lũy trong cơ thể, dẫn đến tăng cân và béo phì.
• Thực phẩm giàu năng lượng: Chế độ ăn uống không lành mạnh thường bao gồm nhiều thực phẩm giàu năng lượng như đồ ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn, đồ ngọt, và đồ uống có đường, khiến lượng calorie nạp vào cơ thể dễ dàng vượt quá nhu cầu thực tế.

Chất lượng dinh dưỡng kém

• Thiếu chất dinh dưỡng cần thiết: Thực phẩm không lành mạnh thường thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết như vitamin, khoáng chất và chất xơ, làm cho cơ thể cảm thấy đói nhanh hơn và ăn nhiều hơn.
• Thực phẩm chế biến: Thực phẩm chế biến thường chứa nhiều chất bảo quản, chất tạo ngọt và chất béo không lành mạnh, góp phần tăng cân và tích lũy mỡ.

Tác động của đường và chất béo không lành mạnh

• Đường và tinh bột tinh chế: Thực phẩm chứa nhiều đường và tinh bột tinh chế (như bánh mì trắng, bánh kẹo) gây ra sự gia tăng nhanh chóng lượng đường trong máu, dẫn đến cảm giác đói và ăn nhiều hơn.
• Chất béo không lành mạnh: Chất béo bão hòa và chất béo trans trong đồ ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn không chỉ góp phần tăng cân mà còn gây hại cho sức khỏe tim mạch.

Thói quen ăn uống không khoa học

• Ăn không đúng bữa: Ăn uống không đều đặn hoặc bỏ bữa có thể làm rối loạn quá trình trao đổi chất và dẫn đến ăn quá nhiều trong các bữa tiếp theo.
• Ăn khuya: Thói quen ăn khuya, đặc biệt là đồ ăn nhanh và đồ ngọt, dễ dẫn đến tích lũy mỡ do cơ thể ít hoạt động vào ban đêm.

Môi trường sống và văn hóa

• Dễ dàng tiếp cận thực phẩm không lành mạnh: Môi trường sống hiện nay, đặc biệt ở các khu đô thị, thường có nhiều cửa hàng thức ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn, làm tăng khả năng tiêu thụ các loại thực phẩm này.
• Văn hóa ăn uống: Văn hóa ăn uống, như việc ăn ngoài thường xuyên và lựa chọn các món ăn nhiều dầu mỡ, đường và muối, cũng góp phần vào tình trạng béo phì.

Tóm lại, chế độ ăn uống không lành mạnh dẫn đến béo phì do sự kết hợp của việc tiêu thụ quá nhiều năng lượng, chất dinh dưỡng kém, tác động của đường và chất béo không lành mạnh, thói quen ăn uống không khoa học, thiếu nhận thức về dinh dưỡng, và ảnh hưởng của môi trường sống và văn hóa. Việc duy trì một chế độ ăn uống cân đối và lành mạnh là quan trọng để kiểm soát cân nặng và phòng ngừa béo phì.

Thiếu vận động

Cân bằng năng lượng

• Năng lượng tiêu hao ít hơn năng lượng nạp vào: Khi cơ thể ít vận động, lượng năng lượng tiêu hao thông qua hoạt động thể chất giảm đi. Nếu lượng năng lượng nạp vào qua thức ăn và đồ uống vượt quá lượng năng lượng tiêu hao, phần năng lượng dư thừa sẽ được chuyển thành mỡ và tích trữ trong cơ thể, dẫn đến tăng cân và béo phì.

Giảm tốc độ trao đổi chất

• Giảm trao đổi chất cơ bản: Vận động và hoạt động thể chất thường xuyên giúp duy trì tốc độ trao đổi chất cơ bản (BMR) ở mức cao. Khi thiếu vận động, BMR giảm, dẫn đến việc cơ thể tiêu hao ít năng lượng hơn ngay cả khi nghỉ ngơi, làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ.

Tác động lên hormone

• Insulin và kháng insulin: Thiếu vận động có thể dẫn đến kháng insulin, làm giảm khả năng cơ thể sử dụng glucose hiệu quả, dẫn đến tăng lượng đường trong máu và dễ dàng tích lũy mỡ.
• Hormone điều tiết cảm giác no và đói: Vận động ảnh hưởng đến hormone điều tiết cảm giác no (leptin) và đói (ghrelin). Khi thiếu vận động, sự điều tiết của các hormone này có thể bị rối loạn, dẫn đến cảm giác thèm ăn và ăn nhiều hơn.

Tâm lý và hành vi ăn uống

• Thói quen ăn uống không lành mạnh: Người ít vận động thường có xu hướng phát triển thói quen ăn uống không lành mạnh, như ăn vặt nhiều hơn và lựa chọn thực phẩm giàu calorie và nghèo dinh dưỡng.
• Tâm lý thoải mái hơn với ăn uống không kiểm soát: Thiếu vận động có thể dẫn đến tâm lý ít quan tâm đến kiểm soát cân nặng và sức khỏe, dễ dẫn đến việc ăn uống không kiểm soát.

Thời gian ngồi lâu

• Hoạt động tĩnh tại: Ngồi lâu, xem TV, chơi game hoặc làm việc máy tính mà không có các hoạt động vận động xen kẽ làm giảm tiêu hao năng lượng và tăng nguy cơ béo phì.

Giấc ngủ và căng thẳng

• Rối loạn giấc ngủ: Thiếu vận động có thể dẫn đến rối loạn giấc ngủ, gây ra mất cân bằng hormone và tăng cảm giác thèm ăn.
• Căng thẳng: Thiếu vận động cũng có thể làm tăng căng thẳng, dẫn đến ăn uống theo cảm xúc, thường chọn thực phẩm giàu calorie và không lành mạnh.

Sức khỏe tổng quát kém

• Sức khỏe tim mạch và hô hấp: Vận động thường xuyên cải thiện sức khỏe tim mạch và hô hấp, giúp tăng cường năng lượng và khả năng tiêu hao calorie. Thiếu vận động làm giảm sức khỏe tổng quát, làm giảm khả năng tham gia vào các hoạt động thể chất và tăng nguy cơ béo phì.

Yếu tố di truyền

Ảnh hưởng đến trao đổi chất

• Tốc độ trao đổi chất cơ bản (BMR): Một số người có BMR thấp hơn do di truyền, dẫn đến tiêu hao năng lượng ít hơn ngay cả khi nghỉ ngơi, điều này có thể dẫn đến tích lũy mỡ nếu lượng năng lượng nạp vào không được điều chỉnh.

Cách cơ thể xử lý chất béo

• Lưu trữ và phân bố mỡ: Một số gene quy định cách cơ thể lưu trữ và phân bố mỡ. Những người có xu hướng lưu trữ mỡ nhiều hơn ở vùng bụng có nguy cơ béo phì và các bệnh liên quan cao hơn.

Hành vi ăn uống

• Thèm ăn và sự lựa chọn thực phẩm: Gene có thể ảnh hưởng đến sự thèm ăn, khẩu vị, và sở thích thực phẩm. Những người có biến thể gene khiến họ thèm ăn đồ ngọt hoặc thực phẩm giàu năng lượng có thể dễ bị béo phì hơn.

Mức độ hoạt động thể chất

• Khuynh hướng vận động: Một số người có gene khiến họ ít năng động hơn hoặc không cảm thấy cần thiết phải vận động nhiều, dẫn đến lượng năng lượng tiêu hao ít hơn và dễ dàng tích lũy mỡ hơn.

Khả năng đốt cháy năng lượng

• Hiệu quả năng lượng: Gene cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng cơ thể đốt cháy năng lượng từ thực phẩm. Một số người có thể tiêu hóa và sử dụng năng lượng từ thức ăn kém hiệu quả hơn, dẫn đến tích lũy năng lượng dư thừa dưới dạng mỡ.

Các rối loạn liên quan đến béo phì

• Các bệnh lý di truyền: Một số bệnh lý di truyền như hội chứng Prader-Willi, hội chứng Bardet-Biedl và các rối loạn khác có liên quan đến béo phì do ảnh hưởng đến cảm giác no và quá trình trao đổi chất.

Phản ứng với môi trường

• Tương tác gene-môi trường: Di truyền không hoạt động độc lập mà tương tác với các yếu tố môi trường như chế độ ăn uống và lối sống. Người có khuynh hướng di truyền dễ bị béo phì hơn khi sống trong môi trường giàu thực phẩm năng lượng cao và ít hoạt động thể chất.

Rối loạn nội tiết

Insulin và kháng insulin

• Kháng insulin: Khi cơ thể trở nên kháng insulin, lượng đường trong máu không được xử lý hiệu quả, dẫn đến mức insulin cao hơn. Insulin cao kích thích lưu trữ mỡ và ngăn chặn việc đốt cháy mỡ, dẫn đến tích lũy mỡ và tăng cân.
• Tiểu đường tuýp 2: Kháng insulin thường dẫn đến tiểu đường tuýp 2, một tình trạng mà cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả, dẫn đến tích lũy mỡ và béo phì.

Cortisol và stress

• Hormone cortisol: Cortisol là hormone do tuyến thượng thận sản xuất khi cơ thể gặp stress. Mức cortisol cao kéo dài có thể dẫn đến tăng cảm giác thèm ăn, đặc biệt là các thực phẩm giàu đường và chất béo, dẫn đến tăng cân và béo phì.
• Hội chứng Cushing: Đây là tình trạng mà cơ thể sản xuất quá nhiều cortisol, gây ra tích lũy mỡ ở vùng bụng, mặt và cổ, dẫn đến béo phì.

Hormone tăng trưởng

• Thiếu hụt hormone tăng trưởng: Hormone tăng trưởng giúp tăng cường chuyển hóa mỡ và xây dựng cơ bắp. Thiếu hụt hormone này có thể dẫn đến tăng tích lũy mỡ và giảm khối lượng cơ, dẫn đến béo phì.

Stress và thiếu ngủ

Tác động đến cảm giác no và đói

• Ghrelin và leptin: Thiếu ngủ làm tăng mức ghrelin (hormone kích thích cảm giác đói) và giảm mức leptin (hormone giúp cảm giác no), dẫn đến việc ăn nhiều hơn.
• Rối loạn chu kỳ ăn uống: Thiếu ngủ và stress có thể làm rối loạn chu kỳ ăn uống tự nhiên, khiến người ta ăn nhiều hơn, đặc biệt là vào ban đêm.

Tăng cảm giác thèm ăn và hành vi ăn uống không lành mạnh

• Ăn uống theo cảm xúc: Stress thường dẫn đến ăn uống theo cảm xúc, khiến người ta tìm đến thực phẩm để giảm bớt căng thẳng. Thực phẩm giàu đường và chất béo thường được lựa chọn, góp phần vào tăng cân.
• Bỏ qua dấu hiệu no: Khi stress hoặc thiếu ngủ, khả năng nhận ra và phản ứng đúng với cảm giác no bị suy giảm, dẫn đến ăn quá nhiều.

Giảm động lực và hoạt động thể chất

• Mệt mỏi: Thiếu ngủ làm cơ thể mệt mỏi, giảm năng lượng và động lực để tham gia vào các hoạt động thể chất. Ít vận động làm giảm tiêu hao năng lượng, dẫn đến tích lũy mỡ.
• Giảm hiệu suất vận động: Stress cũng có thể làm giảm hiệu suất trong các hoạt động thể chất và tăng nguy cơ chấn thương, làm giảm khả năng duy trì lối sống năng động.

Ảnh hưởng đến quyết định và tự kiểm soát

• Quyết định ăn uống kém: Khi bị thiếu ngủ hoặc căng thẳng, khả năng ra quyết định và tự kiểm soát bị suy giảm, dẫn đến lựa chọn thực phẩm không lành mạnh và ăn uống thiếu kiểm soát.
• Thay đổi lối sống: Stress và thiếu ngủ có thể dẫn đến lối sống kém lành mạnh tổng thể, bao gồm việc bỏ bữa, ăn không đúng giờ và tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn.

Kết luận

Béo phì không chỉ là một vấn đề về mỹ quan, mà còn là một nguy cơ cho sức khỏe. Để đối phó hiệu quả với béo phì, chúng ta cần hiểu rõ về nguyên nhân gây ra nó và thay đổi lối sống để phòng tránh.

Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc kiểm soát cân nặng hoặc cần hỗ trợ trong việc thay đổi lối sống, hãy tìm sự tư vấn từ các chuyên gia y tế. Bắt đầu từ ngày hôm nay, hãy làm cho sức khỏe của bạn trở nên quan trọng hơn và đặt nó lên hàng đầu. Chúng ta có thể thực hiện những bước nhỏ nhưng quan trọng này để đảm bảo một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.

Tham khảo ngay các set Trà Giảm Cân tại Tâm Việt Trà

Trà Giảo Cổ Lam

Trà Giảm Cân Thảo Mộc

Trà Giảm Cân 7 vị